درجه حفاظت IP چیست؟ + جدول استاندارد IP

توجه به درجه حفاظت IP حین خرید محصولات مختلف الکترونیکی امروزه از اهمیت بسیاری برخوردار است. این نماد روی تمامی لوازم برقی درج می‌شود، اما کم‌تر کسی آن را مورد توجه قرار می‌دهد. این در حالی است که انتخاب محصولاتی با درجه حفاظت استاندارد می‌تواند در کیفیت و دوام آن‌ها موثر باشد.

به طور معمول درجه حفاظت تجهیزات الکتریکی حاوی 2 رقم است. توجه به رقم اول می‌تواند اطلاعات بسیار خوبی درباره مقدار نفوذپذیری محصول نسبت به اجسام جامد در اختیارتان قرار دهد. رقم دومی که به عنوان استاندارد IP ثبت می‌شود، مرتبط با آب و مقدار نفوذپذیری آن است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با اینکه درجه حفاظت مخفف چیست و چه کارایی دارد، شما را به مطالعه ادامه مقاله دعوت می‌کنیم. همچنین مهم‌ترین درجه ‌های حفاظتی متداول را بررسی خواهیم کرد.

استاندارد درجه حفاظت IP چیست؟

محصولات الکترونیکی با توجه به حساسیت بالایی که نسبت به عوامل مختلف دارد، باید نسبت به اجسام گوناگون محافظت شود. از این رو امروزه استانداردهای جهانی برای بررسی میزان نفوذ آب و اجسام جامد برای هر یک از محصولات تعیین شده است. براساس سطوح نفوذپذیری هر محصول، رقمی را روی آن با توجه به درجه حفاظت استاندارد تعیین می‌کنند.

هر مشتری می‌تواند با داشتن آگاهی کمی از چنین اصطلاحات و مفاهیم روشنایی، اطلاعات خوبی در این زمینه به دست آورد. غالبا برای بیان IP از 2 رقم و گاهی یک حرف استفاده می‌کنند که در ادامه به طور کامل تشریح خواهد شد:

سطح نفوذپذیری جامدات در رقم اول

رقم اولی که در کنار درجه حفاظت IP مشاهده می‌کنید، نشان‌‌دهنده آن است که این محصول چقدر در برابر نفوذ اجسام جامد محافظت می‌شود. به عنوان مثال، گرد و غبار یکی از عواملی است که می‌تواند روی کیفیت و حتی دوام خیلی از محصولات روشنایی و الکترونیکی اثر بگذارد.

به طور معمول این رقم از عدد صفر تا 6 تقسیم‌بندی می‌شود. در استاندارد IP هرچه این رقم به عدد 6 نزدیک‌تر باشد، سطح حفاظتی بهتری در برابر جامدات خواهد داشت. به همین علت، محصولاتی که رقم اول درجه حفاظت آن‌ها 6 درج می‌شود، گزینه مناسب‌تری برای خرید شما خواهد بود.

از آن طرف زمانی که رقم اول به صفر نزدیک شود، سطوح حفاظتی کم و کم‎‌تر خواهد شد. دقت کنید که گاهی اوقات برای رقم اول و دوم ممکن است عبارت X درج شود. این حرف نشان می‌دهد اطلاعات و داده کافی برای بررسی سطوح حفاظتی آن محصول وجود ندارد.

بررسی نفوذپذیری آب در رقم دوم درجه حفاظت

یکی دیگر از مواردی که می‌تواند باعث آسیب به محصولات الکترونیکی شود، رطوب و آب است. از این رو سطوح حافظتی اقلام مختلف نسبت به چنین مواردی بررسی می‌شود. به طور معمول هرچه رقم دوم درجه حفاظت بالاتر باشد، محصول به اصطلاح عامیانه ضدآب‌تر خواهد بود.

غالبا برای تقسیم‌بندی محصولات مختلف براساس نفوذپذیری آب، از 9 رقم استفاده می‌کنند. در حقیقت از رقم صفر تا 8 برای کالاهای گوناگون با توجه به استانداردهایی که وجود دارد کمک می‌گیرند تا بتوانند داده کافی به مشتری ارائه کنند. این عدد و ارقام با توجه به موقعیت‌های مختلف بررسی می‌شود. به عنوان مثال، نفوذپذیری محصول نسبت به آب در حالت غوطه‌ور با چکه‌کردن متفاوت خواهد بود.

درج اطلاعات تکمیلی در رقم سوم IP

در برخی شرایط خاص ممکن است با محصولاتی مواجه شوید که از رقم سوم در کنار درجه حفاظت IP آن‌ها استفاده می‌کنند. این رقم در استاندارد زیاد مطرح نمی‌شود و بیشتر به منظور درج برخی اطلاعات تکمیلی کمک‌کننده است. به عنوان مثال زمانی که در کنار دو رقم اول از حرف F استفاده می‌شود، بیانگر آن است که آن کالا در برابر روغن نیز مقاومت خوبی دارد.

گاهی اوقات برای برخی محصولات از حرف B نیز استفاده می‌شود. این عبارت نشان می‌دهد فرد نمی‌تواند با انگشت خود به قطعات مهم و خطرناک آن دسترسی داشته باشد. زمانی که از عبارت D در کنار IP استفاده می‌شود، بیانگر آن است که قطعات مختلف و به خصوص حساس محصول در برابر تماس سیم برق محافظت می‌شود.

F	مقاومت در برابر نفوذ روغن
W	مقاوم در برخی شرایط جوی خاص
S	مقاوم صرفا در زمانی که محصول ساکن و بدون حرکت است.
M	مقاوم صرفا در حالتی که کالا در حرکت است.
H	حفاظت در ولتاژهای بالا
D	مقاوم حین تماس سیم
B	عدم دسترسی به قطعات حساس با انگشت

معرفی انواع IP ضد آب

خیلی از اوقات ممکن است بشنوید فلان محصول ضد آب است. اما این موضوع تا چه حد درست خواهد بود؟ دقت کنید که مفهوم ضد آب‌ بودن با توجه به رقم‌های مختلف درجه حفاظت IP متفاوت معنا می‌شود. در حقیقت این درجه حفاظت است که تعیین می‌کند یک کالا چقدر در برابر آب نفوذناپذیر است.

به عنوان مثال ممکن است یک گوشی موبایل در برابر پاشیدن آب به خوبی محافظت شود، با این حال زمانی که آن را در آب غوطه‌ور کنند با آسیب همراه باشد. غالبا محصولاتی که رقم دوم درجه حفاظت آن‌ها بالای 5 است، ضد آب تلقی می‌شود؛ اما باید در نظر گرفت که این ویژگی در شرایط مختلف برای هرکدام متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال یک کالا با درجه حفاظت 6 به صورت غوطه‌ور ضد آب نخواهد بود.

جدول درجه حفاظت IP به صورت خلاصه

برای اینکه بهتر بتوانید محصولات مختلف را از نظر درجه حفاظت با یکدیگر مقایسه کنید، بهتر است با توضیحات هر یک از ارقام آن آشنا باشید. در ادامه این قسمت از مقاله به صورت خلاصه یک جدول کامل از تمامی ارقام استاندارد IP ارائه می‌کنیم:

خلاصه جدول درجه حفاظت
رقم اول	ویژگی	رقم دوم	ویژگی
0	بدون هیچ حفاظت در برابر جامدات	0	بدون هیچ حفاظت در برابر آب
1	محافظت در برابر ذرات بزرگ‌تر از 50 میلی‌متر	1	محافظت در برابر چکیدن آب و معادل بارش باران حدود 1 میلی‌‌متر در دقیقه
2	محافظت در برابر ذرات بزرگ‌تر از 5/12 میلی‌متر	2	محافظت در برابر چکیدن آب در زاویه 15 درجه، معادل 3 میلی‌متر بارندگی در دقیقه
3	محافظت در برابر ذرات بزرگ‌تر از 5/2 میلی‌متر	3	محافظت در برابر افشاندن و اسپری آب تا زاویه 60 درجه
4	محافظت در برابر ذرات بزرگ‌تر از یک میلی‌متر	4	محافظت در برابر پاشیدن آب در هر جهت
5	محافظت نسبی در برابر گرد و غبار	5	محافظت در برابر آب پرفشار 30 کیلو پاسکال در فاصله 3 متری
6	محافظت کامل در برابر گرد و غبار	6	محافظت در برابر آب پرفشار 100 کیلو پاسکال در فاصله 3 متری
X (در هر 2 رقم)	عدم انجام آزمایش برای بررسی درجه حفاظت	7	محافظت در برابر غوطه‌وری تا عمق 1 متری آب
		8	محافظت در برابر غوطه‌وری تا عمق مشخص توسط شرکت سازنده و بیشتر از یک متر

آشنایی با متداول‌ترین انواع درجه حفاظت IP

در بین محصولات مختلف، چند مورد از درجات حفاظت رایج‌تر که بیشتر به چشم می‌خورد. در ادامه بررسی هر یک با توجه به جدول استاندارد آن می‌پردازیم:

درجه IP20، بدون حفاظت در برابر آب

یکی از معمولی‌ترین ارقام درجه حافظتی که می‌توانید روی محصولات مختلف و به خصوص چراغ‌های رایج مشاهده کنید، IP20 است. این درجه حفاظت نشان می‌دهد چنین محصولاتی هیچ گونه مقاومتی در برابر نفوذ آب نخواهند داشت. با این حال می‌توانند در برابر ذرات خارجی بزرگ‌تر از 5/12 میلی‌متر محافظت شود.

آشنایی با IP44 در تجهیزات الکترونیکی

رقم 4 اول آن به معنای محافظت در برابر اجسام جامد بزرگ‌تر از یک میلی‌متر است. می‌توان گفت چنین محصولی در برابر اکثر اجسام خارجی مقاوم است. همچنین می‌تواند پاشش قطرات آب را از جهات مختلف تحمل کند. چنین محصولی خیلی گزینه مناسبی برای کف استخرها نخواهد بود. با این حال می‌‌توان به عنوان یک انتخاب مطمئن در حمام روی آن حساب باز کرد.

IP54 چیست و به چه معناست؟

درجه حفاظت IP54 بدان معناست که یک محصول می‌تواند در برابر ذرات گرد و غبار نفوذناپذیری نسبی داشته باشد. با این حال این به معنای محافظت کامل نخواهد بود. همچنین اگر آب را در جهات مختلف روی آن بپاشند، تا حدودی می‌تواند بدون مشکل به کار خود ادامه دهد.

IP55 چیست و چه معنایی دارد؟

اگر جلوی یک محصول درجه حفاظت IP55 را مشاهده کردید، بدین معناست که می‌تواند در برابر جریان آب پرفشار تا حدود 30 کیلوپاسکال از فاصله 3 متری آن مقاومت نشان دهد. علاوه‌بر این، به صورت محدود و نسبی در برابر نفوذ گرد و غبار مقاوم خواهد بود.

IP64 نشان‌دهنده مقاومت کامل در گرد و غبار

زمانی که علامت IP64 را روی محصولات مختلف مشاهده می‌کنید، باید به این موضوع پی ببرید که در صورت وجود گرد و غبار بدون مشکل فعالیت خود را ادامه خواهد داد. همچنین اگر قطرات آب را برای مدت محدود روی دستگاه بریزید، مشکل‌ساز نمی‌شود.

درجه حفاظت IP65، مقاوم در برابر جامدات و آب

محصولاتی با این درجه حفاظت بهترین مقاومت را در برابر ذرات گرد و غبار خواهد داشت. همچنین در فضاهایی که آب با فشار 30 کیلوپاسکال ممکن است پراکنده شود، گزینه مناسبی است. به عنوان مثال در اطراف فواره‌ها و حتی وان حمام امکان استفاده از محصولاتی با چنین درجه حفاظتی وجود دارد.

IP68 کامل‌ترین درجه حفاظت

اگر به دنبال محصولاتی با بهترین مقاومت در برابر ذرات جامد و آب هستید، باید سراغ گزینه‌هایی بروید که روی اطلاعات آن‌ها IP68 درج شده است. رقم 6 و 8 به ترتیب بالاترین سطح در استاندارد درجه حفاظت جامدات و آب محسوب می‌شود.

اهمیت توجه به درجه حفاظت تجهیزات الکتریکی

اینکه درجه حفاظت IP را برای محصولات مختلف بررسی کنید، کمک بسیاری در انتخاب مطمئن‌تر ارائه خواهد کرد. به عنوان مثال، اگر به دنبال محصولات روشنایی برای محیط‌هایی هستید که در معرض بارش باران قرار می‌گیرد، باید رقم دوم درجه حفاظت آن‌ها بالاتر از 5 باشد. در غیر این صورت ممکن است حین بارش دچار آسیب شود و هزینه‌های اضافه‌ای به شما تحمیل کند.

از این رو باید محصولات با درجه حفاظت متناسب با بودجه و کارایی مدنظر خود را انتخاب کنید. در این صورت نه تنها بودجه شما به هدر نخواهد رفت، بلکه می‌‌توانید تا مدت‌ها با همان کیفیت از کالای خود استفاده کنید.